Jeopolitik gerilimler, özellikle de savaş gibi ekonomik, sosyal ve politik sonuçlar doğuran çatışmalar, doğal olarak küresel anlamda bir etki tepki durumuna yol açıyor.
Dünyanın herhangi bir bölgesinde herhangi iki taraf arasında bir savaş, küresel olarak çeşitli ekonomileri doğrudan veya dolaylı olarak etkiliyor. Bu durum merkez bankalarının para politikaları, pariteler ve hisse hareketleri için de geçerli.
İsrail ve Hamas arasındaki savaş devam ederken Hamas Lideri Haniye’nin suikaste uğraması ve karşılığında İran’ın İsrail’i savaşla tehdit etmesi jeopolitik gerilimi artırdı.
Peki, savaş durumlarında hisse piyasalarına ne olur? Jeopolitik gerilimler finansal piyasaları nasıl etkiler? Hisse endekslerinde olumsuz hareketler görülür mü?
Dilersen bu soruların yanıtlarını birlikte inceleyelim.
📊 Piyasalar Nasıl Tepki Verir?
LPL Financial araştırması, hisselerin geçmişteki jeopolitik çatışmalardan büyük ölçüde sıyrıldığını belirtiyor. LPL Financial eski Baş Yatırım Stratejisti John Lynch, Ocak 2020’de ABD’nin İranlı general Kasım Süleymani’yi öldüren hava saldırısına atıfta bulunarak şu hatırlatmayı yapıyor:
“Bu tırmanış ne kadar ciddi olursa olsun, önceki deneyimler bunun ABD ekonomik temelleri veya şirket kârları üzerinde önemli bir etkisinin olmayabileceğini gösterdi.”
Buna bir başka örnek olarak Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından küresel piyasaların sarsılması verilebilir. ABD’de S&P 500 endeksi, ABD ve diğer ülkelerin Rusya’ya yönelik ağır ekonomik yaptırımları artırması ve yatırımcıların emtia fiyatlarının etkisi konusunda endişelenmesi nedeniyle, işgalin hemen ardından gelen gün ve haftalarda 7%’den fazla değer kaybetmişti.
Ancak bir ay sonra piyasalar toparlanmış ve S&P, petrolün varil başına 100 doların üzerinde seyretmeye devam ederken bile işgal öncesinden daha yüksek bir seviyede işlem görmüştü.
Allianz baş ekonomi danışmanı Mohamed A. El-Erian da “Son birkaç yıldır piyasalar iki nedenden ötürü siyasi ve jeopolitik şoklara aşırı tepki vermemeye şartlandırıldı: birincisi, ilk şokun ardından önemli bir şiddetlenme olmayacağı inancı; ikincisi ise merkez bankalarının finansal oynaklığı bastırmaya hazır olduğu görüşü.” diyor.
📉 Hangi Hisseler Etkilenir?
Nvidia (NVDA), Applied Materials (AMAT), Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSM) ve Samsung Electronics gibi çip hisseleri, savaşın Intel’in (INTC) planları üzerindeki olası sonuçları nedeniyle bir etki görebilir.
ABD’li yarı iletken devi haziran ayında, şirketin ve rakiplerinin üretim kaynaklarını çeşitlendirme çabalarının bir parçası olarak, İsrail’de yeni bir üretim tesisi kuracağını duyurmuştu. Başbakan Benjamin Netanyahu o dönemde anlaşmanın değerini 25 milyar dolar olarak açıklamıştı.
Datadog (DDOG) ve diğer siber güvenlik hisseleri de, merkezi Tel Aviv’de bulunan Check Point Software Technologies’in (CHKP) göreceği etkiler nedeniyle odak noktasında olacak hisseler arasında.
📈 Hangi Hisseler Kazançlı Çıkabilir?
Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, savunma hisseleri 2022’deki Ukrayna-Rusya çatışması sırasında görece iyi performans gösteren isimler arasında yer almıştı.
Askeri elektronik teknoloji şirketi L3Harris Technologies (LHX) hisseleri, işgalin başladığı dönemde 6%’ın üzerinde artış göstermişti. Bu dönemde Northrop Grumman (NOC) hisseleri 18,7%, Raytheon Technologies (RTX) ve Lockheed Martin (LMT) de sırasıyla 4,5% ve 10,7% artmıştı.
Savunma hisselerine ek olarak, dünya çapında yükselen enerji fiyatları enerji sektörü için de olumlu bir gelişme olarak görülebilir. Enerjinin bu dönemlerdeki olası performansıyla ilgili “İsrail-Hamas Savaşı Emtia Fiyatlarını Nasıl Etkiliyor?” başlıklı içeriğimizi de inceleyebilirsin.
Ukrayna-Rusya geriliminin görüldüğü 2022 yılında da petrol hisseleri, S&P 500’de en iyi performans gösteren isimler arasında yer almıştı. Bu hisseler arasında petrol ve gaz arama ve üretim şirketleri Occidental Petroleum (OXY), Marathon Oil (MRO) ve Coterra Energy (CTRA) yer almıştı.
İsrail-Hamas savaşı başlamadan önce ABD’de bazı siyasilerin ise enerji ve savunma hisseleri satın aldığı haberi dikkat çekti. Ne biliyorlardı veya nasıl öngördüler bilinmez ama Temsilciler Meclisi’nin bazı üyeleri savaş çıkmadan aylar önce portföylerini güçlendirmiş.
🌎 Küresel Ekonomik Görünüm
Uluslararası Ödemeler Bankası Genel Müdürü Agustin Carstens, savaş sebebiyle petrol ve hisse senedi piyasalarında ani etkiler görülebileceğini ancak sonuçların ne olabileceğini söylemek için “henüz çok erken” olduğunu düşünüyor.
Ancak savaş, en azından hâlihazırda yavaşlamakta olan küresel ekonomiye ve FED’in birçok yatırımcının beklediğinden daha uzun süre yüksek faiz oranlarını sürdürme olasılığına uyum sağlamaya çalışan piyasalar üzerinde öngörülemeyen bir baskı yaratma potansiyeline sahip.
Northern Trust’ın baş ekonomisti Carl Tannenbaum, “Herhangi bir ekonomik belirsizlik kaynağı karar vermeyi geciktirir ve risk primlerini arttırır. Asıl soru, bu yinelemenin uzun vadeli dengeyi bozacak bir şey olup olmadığı olacak.” diyor.
🤔 Fed Ne Yapacak?
Merkez bankaları için bu durum, savaşın yeni enflasyon baskılarına mı yol açacağı – bölge sadece İran ve Suudi Arabistan gibi büyük petrol üreticilerine ev sahipliği yapmakla kalmıyor, aynı zamanda Süveyş Körfezi’nden geçen ana nakliye yollarını da barındırıyor – yoksa ekonominin duraklamasına neden olacak kadar güvene darbe mi vuracağı ikilemini ortaya çıkarıyor.
Fed yetkilileri, son dönemde yüksek seyreden enerji fiyatlarını, kademeli olarak gevşeyen enflasyon görünümleri için olası bir risk olarak göstermiş ve ayrıca beklenmedik bir dış şok olmadığı takdirde ABD ekonomisinin bir resesyondan kaçınabileceğini düşündüklerini söylemişti.
Ancak, Fed’in enflasyonla mücadele kapsamında faiz oranlarını uzun süre yüksek tutması, yaklaşan bir resesyonun ayak sesleri olabilir. Hatırlatmak gerekirse son FOMC toplantısında Fed Başkanı Powell büyüme endişelerine dikkat çekmiş ve eylül toplantısında faiz indirimi sinyali vermişti. Ancak son açıklanan tarım dışı istihdam verisinin işgücü piyasasının çok zayıfladığına işaret etmesi yatırımcılarda resesyon endişelerini uyandırırken hisse senedi endekslerinden çıkışları beraberinde getirdi. FedWatch’a göre artık yatırımcılar Fed’den eylül toplantısında 25 değil 50 baz puan faiz indirimi bekliyor.
III Capital Management’ın baş ekonomisti Karim Basta, “Savaş, daha yüksek petrol fiyatları ve hem enflasyon hem de büyüme görünümü için risk oluşturuyor.” diyor ve Fed’in daha yüksek fiyatların mı yoksa daha yavaş büyümenin mi daha büyük endişe kaynağı olduğunu çözmesi gerektiğini söylüyor.
Bu içerik, içeriğin yayınlandığı günkü veriler baz alınarak hazırlanmıştır. İçerikte geçen hedef fiyat tahminleri, uzman ve analist yorumları bu içeriğin yayınlandığı tarihte geçerlidir. Bu tahmin ve yorumlar zaman içinde değişkenlik gösterebilmektedir. Bu sayfada yer alan haberler ve haberlerin içerdiği şirketler hakkındaki bilgiler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Kullanılan hisse işlem görselleri; hisse adı, fiyatı ve grafikleri de dahil temsilidir, yatırım tavsiyesi değildir.
Detaylı bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı
Bu içerik hazırlanırken faydalanılan kaynak: Investopedia, US News, Bloomberg, Reuters
