Herkese selamlar.
Sıfırdan finansal özgürlüğe ulaşmış ve hayatlarının kontrolünü ellerine almış yatırımcıların hayat hikayelerine devam ediyoruz. Bu yazıda tanıdığım finansal özgürler arasında en uzun süredir yatırım yapan çifti sizlere tanıtmak istiyorum. Kişisel nedenlerle ismini vermediği için kendisinden Bay B. olarak bahsedeceğim.
Bay B ve eşi 1985 yılından beri yatırım yapıyorlar ve yıllık temettü gelirleri 360 bin doları aşmış durumda. Evet yanlış duymadınız! Ayda 30 bin dolardan fazla temettü alan yatırımcının hikayesi bana oldukça ilham verdi. Bu yüzden sizlerle de paylaşmak istedim.
Öyleyse başlayalım.
Gençlik Yılları ve Yatırıma Başlangıç
Bay B. 1951 yılında Kanada’nın Ontario eyaletinde dünyaya geldi. Eşi de kendisi de küçük yaşlardan itibaren tutumlu ve tasarruf yapmayı bilen insanlardı. Paralarını her zaman dikkatli harcarlar ve çarçur etmemeye özen gösterirlerdi. Bay B. 20’li yaşlarında birikim yapsa da hisse senetleriyle tanışması 34 yaşını buldu. Yatırıma başlangıç miktarı 10 bin dolardı. Bu tarihten itibaren maaşlarından ettikleri tasarruflarla bireysel hisse senetleri almaya başladılar. İlk günden itibaren stratejileri basitti. Kanada temettü aristokratları endeksinden seçtikleri blue chip hisselere yatırım yapıyorlardı.
O yıllarda internet yaygın şekilde kullanılmadığı için tüm alım satım işlemlerini telefon yoluyla brokerınıza iletmek gerekiyordu. Bay B. hisse araştırmaları için The Investment Reporter isimli haftalık bir dergiye üye olmuştu. Buradaki analizleri okuyor ve kendi yatırım stratejisini oluşturmaya çalışıyordu. 1941 yılından beri düzenli olarak yayımlanan bu dergi, bilgiye ulaşmanın çok zor olduğu yıllarda onun kurtarıcısı olmuştu.(The Investment Reporter 82 yıl aralıksız şekilde yayımlandıktan sonra 2023 yılında yayın hayatına son verdi)
Bay B.’nin Yatırım Stratejisi
Yatırıma başladığı ilk yıldan itibaren temettüsü büyüyen hisse senetleri ilgisini çekiyordu. Aslında sistem basitti. Kâr eden ve bu kârlarını sürekli olarak artan şekilde yatırımcılarıyla paylaşan şirketlerin küçük parçalarına sahip olduğu takdirde sürekli büyüyen ve kendini çeviren bir bileşik getiri makinesi oluşturabileceğini fark etmişti. Böylece sadece temettü veren şirketleri incelediği bir havuz oluşturdu. Çok yüksek büyüme potansiyeli gördüğü şirketler haricinde minimum 2% temettü verimi şartı vardı. Çok yüksek temettü verimine ise sıcak bakmıyordu, çünkü bu şirketlerde büyüme potansiyeli genelde ya hiç olmuyor ya da çok az oluyordu. Dahası, bunlar yüksek oranda kâr payı dağıttıklarından sonraki yıllarda temettüleri kesintiye uğrayabiliyordu. Bay B. temettüsünü kesen bir şirketi ne olursa olsun kesinlikle portföyden çıkarma kararı almıştı. Vergi kolaylığı sağlaması açısından sadece Kanada TSX endeksine dahil olan şirketleri satın alıyordu. Uzun vadede hedefi endeksi anlamlı ölçüde geride bırakmaktı. Yatırım vadesini Warren Buffett’a benzer şekilde sonsuz olarak belirlemişti. Şu anda bile 1985’ten beri taşıdığı BMO ve BCE pozisyonlarını devam ettiriyor. Bu süreçte dağıtılan temettüler de reel getiri olarak pastanın üzerindeki çilek olarak yerini aldı.
Temel Analiz ve Teknik Analiz
Bay B.’nin yatırım stratejisi gibi değerleme yöntemleri de oldukça basitti. Temel analiz ve teknik analizin karma bir versiyonunu kullanıyordu. Önümüzdeki 5 yılda hisse başı kârını artırabilecek şirketleri ucuz çarpanlarla almaya çalışıyordu. Karmaşık algoritmalar ve değerleme yöntemleri kullanmak yerine şirketlerin iş modellerini ve gelecekteki büyüme potansiyellerini anlamaya çalışıyordu.
Teknik analiz kısmını ise alım yerlerini belirlemek için kullanıyordu. Yatırım yaparken kullandığı 3 tane teknik indikatör vardı. Bunlar sırasıyla,
- 13 ve 40 haftalık hareketli ortalamalar ve bunların kesişimi,
- 14 haftalık rsi,
- Bollinger bandında 40 haftalık iki standart sapma arasını referans alıyordu.
Alımlarını yaptıktan sonra düzenli olarak eklemeler yaparak ortalama bir maliyet oluşturuyordu. Uzun vadede 10-20-30’a katlayacak bir şirketi biraz ucuz ya da biraz pahalı almasının uzun vadede önemli olmadığının farkına varmıştı. Hisse sayısı kriteri yoktu, öyle ki şu anda portföylerinde 115’ten fazla hisse bulunmakta.
Esnetilemez Kurallar
Bunun yanında yatırım yaparken bazı esnetilemez kuralları da vardı. Bunlar sırasıyla,
- Kaldıraç kullanmamak,
- Açığa satış yapmamak,
- Opsiyon işlemi yapmamak,
- Stop loss kullanmamaktı.
Bir şirketi ancak,
- Şirketin gelecek beklentilerinde kalıcı bir bozulma olursa,
- Şirket satın alınırsa veya birleşirse,
- Vergisel nedenlerle satıyordu.
Legal sınırlar içinde kalacak şekilde vergi yükünü minimize etmeyi çok önemsiyordu. Uzun vadeli yatırımda özellikle miktarlar büyüdüğünde vergiden kaçınmak çok önemli. Verginin önemini bir de kendi sözleriyle alıntılayalım.
“Kanada’da tek kişi yaklaşık 55.867 dolar ve bir çift olarak 111.733 dolar net temettü geliri elde edebilirsiniz (2024 rakamları) ve bu gelir için neredeyse hiç vergi ödemezsiniz. İşte işin sırrı burada yatıyor. Temettü gerçekten de vergisel olarak çok avantajlıdır. Bu geliri maaşlı işinizden elde etseydiniz 19.832 dolar vergi ödemeniz gerekecekti. 17.7%’lik bir vergi yükü, bu inanılmaz!”
Kanada temettü tablosu (2024) kaynak: taxtips.ca
Kriz Psikolojisi
Bay B. yatırım hayatı boyunca çok sayıda kriz gördü. 1987’de portföyü henüz çok küçük olduğundan fazla etkilenmedi fakat 2000 internet balonu ve 2008 mortgage krizlerini sonuna kadar yaşadı. 2000’de hala çalışıyorlardı bu yüzden nakit akışları sağlamdı fakat 2004’te maaşlı işlerini bıraktılar ve sadece temettü gelirleriyle yaşamaya başladılar.
Bu krizde pasif gelirleri sayesinde tek bir hisse bile satmadan fırtınanın içinden geçmeyi başardılar. Yine kriz psikolojisini de kendi ağzından dinleyelim.
“Alım yapmanın en iyi zamanı zamanı kötümserliğin zirve yaptığı zamandır. Satış yapmanın zamanı ise (ancak gerçekten mecbursanız) iyimserliğin zirveye ulaştığı zamandır. Bunu yapmak kişisel düzeyde, özellikle de satın alma tarafında son derece zordur. 2008 ve Covid mükemmel bir örnek teşkil ediyor. Piyasanın dibe vurduğu dönemde kıyamet kopmuştu ve kasvet hakimdi.
Ama eğer varsa piyasanın dibi nerede? Yatırımcılar zihinsel olarak da çökmüştü. Hisse senedi değerlerinin düşmesiyle bir ton para kaybetmişlerdi ve şimdi kendilerini daha fazla alım yapmaya mı ikna etmeleri gerekiyordu?
Kötümserliğin bol olduğu bir ortamda tutunmak ve daha fazla alım yapmak zihinsel olarak yapılması çok ama çok zor bir şeydir. Ancak bunda ustalaşabilirseniz, portföy değerinizi büyük ölçüde artırabilirsiniz. En azından bir ayı piyasası atlatmak, piyasadan yanlış zamanda çıkarak ve daha sonra tekrar giremeyerek para kaybetmenizi önleyecektir.
Sabırlı olun ve planınıza inanın. Her şey yolunda gitmeyecek. Düşüşlerde sadece hisse senetlerinizi elinizde tutun ve düşüş süresince mümkün olduğunca daha fazla satın alım yapın. Benim 36 yıllık yatırım hayatımda edindiğim en büyük tecrübe budur.”
Sonuç ve Öneriler
Bay B. ve ailesi temettü gelirleri sayesinde 2008 krizi ve 2020 covid krizinde tek bir hisse bile satmak zorunda kalmadan günlük yaşamlarını finanse edebildiler.
Yaşlandıkça sabit getirili az riskli araçlara geçmeyi düşünmediler. Çok uzun vadede test edilmiş temettüsü büyüyen hisse yatırımı stratejisini daha sağlam görüyorlar.
Güncel durumda portföylerinde 115 hisse bulunuyor. Toplam portföy büyüklükleri 10 milyon doların üzerinde. 85% oranında temettüsü büyüyen hisse senetleri, 10% civarında bireysel emeklilik hesabı, 5% de acil durum harcamaları için nakit tutuyorlar. Bu yıl erken emekliliklerinin yirminci yılını kutlayacaklar.
70’li yaşlarının başında olan bu çiftten öğreneceğimiz çok şey olduğunu düşünüyorum. Öncelikle az çok demeden iş hayatımızın başından beri yatırım yapmak uzun vadede bileşik getirinin etkisiyle bir mucizeye dönüşüyor. Einstein boşuna bileşik getiri dünyanın sekizinci harikasıdır dememiştir.
Bunun yanında portföyleri bu kadar artmasına rağmen hala israf etmeden yaşamaya devam ediyorlar fakat başkalarına karşı da oldukça cömert ve yardımseverler. İstedikleri şeyi, istedikleri kişilerle, istedikleri zaman yapabilme özgürlükleri var. Para gerçekten de insana seçim özgürlüğü veriyor. Zaten amacımız da bu değil midir?
Bir sonraki yazıda görüşmek üzere.
Bay Tutumlu
Bu içerik, içeriğin yayınlandığı günkü veriler baz alınarak hazırlanmıştır. İçerikte geçen hedef fiyat tahminleri, uzman ve analist yorumları bu içeriğin yayınlandığı tarihte geçerlidir. Bu tahmin ve yorumlar zaman içinde değişkenlik gösterebilmektedir. Bu sayfada yer alan haberler ve haberlerin içerdiği şirketler hakkındaki bilgiler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Kullanılan hisse işlem görselleri; hisse adı, fiyatı ve grafikleri de dahil temsilidir, yatırım tavsiyesi değildir.
Detaylı bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı
Bu içerik hazırlanırken faydalanılan kaynaklar: Tawcan
